Een goed compliment stimuleert de groei-mindset.

Complimenten zijn er veel verschillende soorten en maten. Sommige opvoeders denken dat ze hun kind zelfvertrouwen kunnen geven door hun verstand en talent te prijzen. Helaas heeft dat het tegenovergestelde effect, want kinderen gaan aan zichzelf twijfelen als iets moeilijk is of fout gaat. Opvoeders kunnen hun kind beter leren om te houden van uitdagingen, nieuwsgierig te zijn naar fouten, te genieten van de inspanning en te blijven leren.
De manier waarop je een compliment geeft heeft hier invloed op. Je kunt complimenten geven over het resultaat en je kunt complimenten geven over het proces. Het verschil tussen deze twee vormen maken we duidelijk aan de hand van een voorbeeld;

Lizzy (5 jaar) is geconcentreerd aan het tekenen en maakt een poppetje. Als de tekening af is loopt ze naar haar moeder om de tekening te geven. Haar moeder kijkt naar de tekening en zegt “Wauw, dankjewel. Wat een mooie tekening!” Lizzy lacht en huppelt vrolijk naar de hoek van de kamer. Daar ligt haar pop, waar ze mee gaat spelen.

In bovenstaand voorbeeld zie je dat de betreffende moeder een compliment geeft over het resultaat, namelijk; de tekening is mooi geworden.
Dit is een mooi voorbeeld van een compliment, welke waarschijnlijk heel herkenbaar voor je is. Iedere ouder, oppas, leerkracht, coach etc heeft deze opmerking vast wel eens gemaakt. Schrik niet: er is op zich niks mis mee hoor. Het is juist super als je je kinderen positieve waardering, bekrachtiging en complimenten geeft. Dit is heel goed voor het zelfbeeld van kinderen. Het kan alleen nog beter!

Je kunt ook complimenten geven over het proces, over het oefenen of de weg naar het resultaat toe. Wat voor compliment zou de moeder uit het bovenstaande voorbeeld dan bijvoorbeeld kunnen geven?

Lizzy (5 jaar) is geconcentreerd aan het tekenen en maakt een poppetje. Als de tekening af is loopt ze naar haar moeder om de tekening te geven. Haar moeder kijkt naar de tekening en zegt “Wauw, dankjewel. Wat heb jij je best gedaan op deze tekening zeg! Ik zag dat je met heel veel aandacht aan het tekenen was!” Lizzy lacht en huppelt vrolijk naar de hoek van de kamer. Daar ligt haar pop, waar ze mee gaat spelen.
In dit voorbeeld geeft de betreffende moeder een compliment over het proces, namelijk: je hebt je best gedaan en je hebt met heel veel aandacht getekend.

Door complimenten te richten op het proces en de weg ergens naar toe stimuleer je de groei-mindset. Dit houdt in dat je er vanuit gaat dat je kwaliteiten kunt ontwikkelen door er moeite voor te doen. Wanneer je dit kunt meegeven in de opvoeding, zorgt dat er voor dat een kind graag wil leren en oefenen. Een kind met een groei-mindset geeft niet op, zet zich in en leert van fouten of feedback. 
Een mens heeft zelf invloed op dit proces, op hoe je je inzet en hoe je omgaat met het leren en het oefenen van vaardigheden en kwaliteiten. Wanneer je hier complimenten over geeft, maakt het de weg ergens naar toe belangrijker dan het resultaat op zich. Dit maakt dat kinderen kunnen blijven genieten van het leren en oefenen zelf. Wanneer je enkel complimenten geeft over het resultaat zelf kan dit er voor zorgen dat kinderen geen fouten meer durven te maken en daardoor geen nieuwe uitdagingen durven aan te gaan.
Carol Dweck, auteur van het boek “Mindset, de weg naar een succesvol leven” deed onder andere onderzoek naar prestatie en feedback. In het onderzoek verdeelde ze leerlingen in twee groepen en legde hen een redelijk moeilijke opdracht voor. Daarna gaf ze de ene groep als feedback: ‘Geweldig, je hebt een mooi cijfer, je moet hier wel erg goed in zijn.’ De andere groep kreeg als feedback: ‘Geweldig, je hebt een mooi cijfer, je moet wel hard gewerkt hebben.’ Toen ze daarna een opdracht mochten kiezen, sloegen leerlingen uit de eerste groep een nieuwe uitdaging af. Ze wilden niet het risico lopen dat hun talent in twijfel getrokken zou worden. Van de leerlingen uit de tweede groep koos 90% procent voor een moeilijkere uitdaging waarvan ze konden leren.

Daarna gaf ze beide groepen moeilijkere opdrachten, die ze niet zo goed deden. De eerste groep vond zichzelf niet zo slim meer en vond er niets meer aan. Na deze moeilijkere opdrachten kelderden hun cijfers, ook als ze eenvoudigere opdrachten kregen. Ze hadden het vertrouwen in hun talenten verloren. De tweede groep vond het nog steeds leuk en hadden plezier in de moeilijkere opdrachten. Ze presteerden steeds beter. Het prijzen van talent heeft dus een negatief effect, terwijl het prijzen van inzet een positief effect heeft. Dit laat zien hoe belangrijk het is op welke wijze je feedback en complimenten geeft.

Dus… geef liever complimenten over het proces en minder over het resultaat!